22 Ocak’ta gerçekleşen seçimlerden beri beklenen koalisyon hükümeti, sıkı pazarlıklar sonucu kurulabildi. Netanyahu, kadim ortakları Ultra-Ortodoks partilerden vazgeçerek Dışişleri eski Bakanı Tzipi Livni ile el sıkıştı ve son seçimlerin yıldızları Lapid-Bennett işbirliğine karşı savaş vermek zorunda kaldı.
ABD Başkanı Barack Obama’nın ilk Ortadoğu gezisinde pas geçtiği İsrail’i ziyaret edeceği 20 Mart tarihinden hemen önce göreve başlayan hükümette kimse tam anlamıyla tatmin olmuş değil. Netanyahu, Savunma Bakanlığı’nı elinde tuttuysa da, Yesh Atid’e Eğitim, hiç hoşlanmadığı eski çalışanı Naftali Bennett’e Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı’nı bırakmak zorunda kaldı. Bennett için Lapid ile yaptığı güç birliği beklentisinin üstünde kazançlar sağlarken, Lapid için Dışişleri veya İçişleri yerine Maliye Bakanlığı’na razı olmak hayal kırıklığı yaratıyor. En büyük kazanan ise on bir sandalyesine karşılık dört bakanlık alan Yisrael Beytenu. Dışişleri Bakanlığı da halen davası süren Avigdor Lieberman’a ayrılmış durumda.
Şalom Gazetesi 20 Mart 2013
http://www.salom.com.tr/newsdetails.asp?id=86302
ABD Başkanı Barack Obama’nın ilk Ortadoğu gezisinde pas geçtiği İsrail’i ziyaret edeceği 20 Mart tarihinden hemen önce göreve başlayan hükümette kimse tam anlamıyla tatmin olmuş değil. Netanyahu, Savunma Bakanlığı’nı elinde tuttuysa da, Yesh Atid’e Eğitim, hiç hoşlanmadığı eski çalışanı Naftali Bennett’e Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı’nı bırakmak zorunda kaldı. Bennett için Lapid ile yaptığı güç birliği beklentisinin üstünde kazançlar sağlarken, Lapid için Dışişleri veya İçişleri yerine Maliye Bakanlığı’na razı olmak hayal kırıklığı yaratıyor. En büyük kazanan ise on bir sandalyesine karşılık dört bakanlık alan Yisrael Beytenu. Dışişleri Bakanlığı da halen davası süren Avigdor Lieberman’a ayrılmış durumda.
Likud Beytenu’nun 31 sandalyesine karşı eşit sandalye gücüne ulaşabilmek için stratejik ittifaka giren, ardından çok iyi dost olan Lapid ile Bennett, birçok isteklerini kabul ettirdiler. Ultra-Ortodoks’ları askerlikten muaf tutan Tal Yasası yerine Yükün Eşit Paylaşımı tasarısıyla 18 yaşını geçmiş herkesin askerlik yapması zorunlu tutuldu; askerlik süresinin azaltılması da planlanıyor. Askerlik, okul bursu ile teşvik edilirken, muafiyet isteyip dini eğitimlerine devam etmeyenler için cezai işlem kararlaştırıldı. 2006’dan beri ilk defa hükümet dışı kalan Ultra-Ortodoks’ları en çok endişelendirense Eğitim Bakanlığı’na sahip Lapid’in gerekirse devlet yardımlarını keserek, tüm dini okullarda laik eğitimin müfredata eklenmesini zorunlu tutması oldu.
Yapılmak istenen laik devrimle Ultra-Ortodoks’ları şimdiden karşısına alan yeni hükümet, öncelikle sosyo-ekonomik sorunlar ve çıkarılması gereken bütçe ile uğraşacak. Nükleer İran ve kimyasal Suriye tehdidi ülke güvenliğini etkileyen en önemli konular.
İlk iki döneminde Filistinlilerle barış sürecine önem vermeyen Netanyahu’nun ABD ve AB’den gelen baskılarla bu konuya eğilmesi beklenebilir. Ancak FÖY Lideri Mahmud Abbas ile görüşme masasına otursa bile, buradan kalıcı bir çözümün çıkması kolay değil. Lapid ve Livni’ye rağmen yeni hükümette gerekli ödünleri vermeye yanaşabilecek pek kimse yok. Savunma Bakanı Moşe Ya’alon da Bayındırlık ve İskân Bakanı Uri Ariel de yerleşimleri destekleyen ve kilit bakanlıkları ellerinde tutan isimler.
Türkiye ile ilişkilerde normalleşmeyi arzuladığını belirten Bennett’e ve Ankara ile ilişkileri iyileştirmek istediğini açıklayan Lieberman’a rağmen, Filistinlilerle bir barış ortamı sağlanmadan Türkiye-İsrail ilişkilerinde normalleşmenin sağlanması da pek mümkün görünmüyor.
İsrail’de uzun zamandır ilk kez siyasi tecrübesi bu kadar az olan bir hükümet iş başına geliyor. Üstelik pazarlıkların uzun sürmesi, yeni hükümetin kalıcılığını da sorgulatıyor. Bir daha seçilmesi zor görünen Netanyahu istediği koalisyonu kuramadığı gibi, Obama’nın karşısına özellikle İran konusundaki taleplerini bastırabilecek durumda değil.
Obama’nın Ortadoğu ziyareti ile ilgili beklentiler ise oldukça düşük. İyimser bir bakış açısıyla umulacak tek şey bölge sorunlarına nihai bir çözüm önerisi getirmesinden çok, karşı kutuplarla görüşüp sorunların diplomatik yolla çözülebileceği bir ortamı yaratması olabiliyor ancak.
Karel Valansi OBJEKTİFYapılmak istenen laik devrimle Ultra-Ortodoks’ları şimdiden karşısına alan yeni hükümet, öncelikle sosyo-ekonomik sorunlar ve çıkarılması gereken bütçe ile uğraşacak. Nükleer İran ve kimyasal Suriye tehdidi ülke güvenliğini etkileyen en önemli konular.
İlk iki döneminde Filistinlilerle barış sürecine önem vermeyen Netanyahu’nun ABD ve AB’den gelen baskılarla bu konuya eğilmesi beklenebilir. Ancak FÖY Lideri Mahmud Abbas ile görüşme masasına otursa bile, buradan kalıcı bir çözümün çıkması kolay değil. Lapid ve Livni’ye rağmen yeni hükümette gerekli ödünleri vermeye yanaşabilecek pek kimse yok. Savunma Bakanı Moşe Ya’alon da Bayındırlık ve İskân Bakanı Uri Ariel de yerleşimleri destekleyen ve kilit bakanlıkları ellerinde tutan isimler.
Türkiye ile ilişkilerde normalleşmeyi arzuladığını belirten Bennett’e ve Ankara ile ilişkileri iyileştirmek istediğini açıklayan Lieberman’a rağmen, Filistinlilerle bir barış ortamı sağlanmadan Türkiye-İsrail ilişkilerinde normalleşmenin sağlanması da pek mümkün görünmüyor.
İsrail’de uzun zamandır ilk kez siyasi tecrübesi bu kadar az olan bir hükümet iş başına geliyor. Üstelik pazarlıkların uzun sürmesi, yeni hükümetin kalıcılığını da sorgulatıyor. Bir daha seçilmesi zor görünen Netanyahu istediği koalisyonu kuramadığı gibi, Obama’nın karşısına özellikle İran konusundaki taleplerini bastırabilecek durumda değil.
Obama’nın Ortadoğu ziyareti ile ilgili beklentiler ise oldukça düşük. İyimser bir bakış açısıyla umulacak tek şey bölge sorunlarına nihai bir çözüm önerisi getirmesinden çok, karşı kutuplarla görüşüp sorunların diplomatik yolla çözülebileceği bir ortamı yaratması olabiliyor ancak.
Şalom Gazetesi 20 Mart 2013
http://www.salom.com.tr/newsdetails.asp?id=86302
Yorumlar