Çatışmanın
ilk günlerinde yazmıştım, İsrail ve Hamas yeniden hiç bitmeyen bir savaşın
rövanşına giriştiler. Dört çocuğun öldürülmesiyle tırmanan olaylar, tarafları
nihai amacı tam belirlenemeyen bir çatışmaya sürükledi. Barış anlaşmasına
varamayan, ancak ateşkeslerle mola alan İsrail ve Hamas, defalarca denedikleri gibi
bu sefer de düşmanlarını yok edemedi, arzuladıkları gibi haritadan silemedi. Hamas’ın
‘terör tüneli’ olarak anılan, Gazze’den İsrail’e bağlanan tünellerin inşasına
ve silah üretimine hız verdiğinin açıklanması, sil baştan başlangıç noktasına
geri dönüldüğünün de kanıtı.Her
seferinde olduğu gibi, iki taraf da kendi zaferlerini ilan ettiler ancak
gerçekte bir kazanan yok. Başta can kayıpları olmak üzere yaşanan zarar ve acı ortada.
Çatışma öncesi Filistinliler nezdinde dahi destek kaybeden, ekonomik sorunlarla
boğuşan, şimdilerde çatırdamakta olan birlik hükümetinden medet uman Hamas, etraf
durulduktan sonra yeniden düşecek olsa dahi, bir direniş örgütü olarak popülaritesini
arttırdı.İsrail
ise medya savaşını bir kez daha kaybetti. Hamas bu önemli cepheyi başarıyla
yöneterek kendilerini tek kurban, İsrail’i de saldırgan taraf olarak lanse
edebildi. Burada sorulması gereken en önemli soru; İsrail’in sert, güçlü, yenilmez
imajını çizdirmemek için mi, yoksa gerçekten de halkla ilişkilerin önemine
inanmadığından mı bu şekilde davrandığı. Dünya kamuoyunun düşüncesine
hükmedebilmek, boykot çağrılarından var olma hakkı sorgulanmalarına kadar olan
mücadelesinde önemli bir araç oysa.Taraflar
arasında kör-topal süren ateşkes görüşmeleri başladığına ve Türkiye’deki yoğun
seçim kampanyaları bittiğine göre Türkiye-İsrail ilişkilerinin geleceğinin
nasıl olacağına bakabiliriz artık.
İki ülke, diplomatik ilişkilerin kesildiği ancak üst düzey bazı görüşmelerin sürdüğü, savunma projeleri dursa da istihbarat işbirliğinin devam ettiği, turizm etkilense dahi ticaretin arttığı ve her iki tarafın da benimsemiş gözüktüğü ‘yeni bir normal’ durumu yaşıyor uzun süredir. Gazze çatışması süresince, Türkiye’deki antisemitizmin uç noktalarına varan açıklamalar karşısında İsrail genelde sessizliğini korusa da asıl tepki geçen haftalarda Washington’dan geldi.Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın güçlü Yahudi kuruluşu ADL (İftira ve İnkârla Mücadele Birliği) ile mektuplaşmasında ve ABD Başkanı Obama ile gerçekleştirdiği görüşmede altı çizilen ‘antisemitizm belası ile mücadele’ Türkiye’nin üstesinden öncelikle gelmesi gereken konu olarak önem teşkil edecek. Oldukça sıkıntılı bir süreçten geçen Türkiye-ABD ilişkileri için, Türkiye’nin ABD’nin bir diğer önemli müttefiki olan İsrail ile olan ilişkilerini de bir şekilde rayına oturtması gerekiyor.Orta Doğu’nun tepetaklak olmuş yönetimleri, yaşanan otorite boşluğunun İslam Devleti (İD) gibi Türkiye sınırına dayanmış devlet dışı aktörlerce doldurulmasının yarattığı tehlike, Türkiye ve İsrail’in ortak hareketini zorunlu kılıyor. Tüm dünya Ukrayna ve İD ile yatıp kalkarken aradan sıyrılan ve her şeye rağmen nükleer programında ilerleyen İran’ı da unutmamak gerek. Doğu Akdeniz’in önemli enerji oyuncusu olma şansını kaybetmek istemeyen Türkiye’nin buradaki yeni oyun kurucunun İsrail olduğunu kabul etmesi, İsrail’in de en düşük maliyetli seçenek olan Türkiye’den vazgeçememesi ilişkilerin düzeltilmesi için bir diğer önemli etken. Obama’nın açıkça vurguladığı gibi bunun ilk adımı Türkiye’deki antisemitizmin önüne geçmek.Birleşmiş Milletler toplantısına katılmak üzere New York'ta bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Council on Foreign Relations düşünce kuruluşundaki konuşmasında antisemitizm konusu üstünde özellikle durması, Türkiye’nin hiçbir zaman ırkçı ve antisemit olmadığını vurgulayıp, kendisinin antisemitizmi bir insanlık suçu olarak tanımlayan ilk liderlerden olduğunun altını çizmesi bu bakımdan oldukça önemli.
Öte yandan, Türkiye’de antisemitizm yok demekle yok olmuyor.Yaşanan onca acıya rağmen, Gazze fonu adı altında Yahudilere Varlık Vergisi benzeri zorunlu bir verginin getirilmesinin teklif edilebildiği, vitrinlere ‘Köpek Yahudiler giremez’ yazılabilen bir iklimde antisemitizm bir anda bitmez, bitemez. Ancak bu ‘bela’ ile savaşılırsa eskisi gibi inine çekilecek, bugünlerdeki gibi rahatça, pervasızca dile getirilemeyecek.Her iki ülkedeki olumsuz kamuoyu algısına rağmen ilişkilerde bir iyileşme yaşanması, Türkiye ve İsrail’in ortak stratejik çıkarları ve ABD’nin de baskısıyla beklenenden daha kısa bir sürede gerçekleşebilir. Hayal ya da mümkün değil demeden önce 30 Mart seçimleri öncesindeki havayı hatırlayın. Ödenecek tazminat miktarı telaffuz ediliyor, Erdoğan’ın Şubat ayında El Cezire’ye verdiği röportajın ardından Gazze ablukasında Türkiye’ye özel bir ayrıcalık yapılabileceği konuşuluyordu. İsrail, Gazze’de inşası süren Türk hastanesi için gerekli malzemelerin geçişine izin verince, geriye bir tek davalar kalmış gibi görünüyordu.Türkiye-İsrail ilişkilerinde bir iyileşme, en azından 30 Mart öncesindeki bu duruma tekrar gelinebilmesi, iki ülke liderinin bolca iç politika malzemesi yaptığı bu konuda gerçekçi bir çıkar muhasebesi yapmalarından sonra mümkün olabilir. Ancak Türkiye-İsrail ilişkilerinde Ortadoğu’nun bilinen kuralının geçerli olduğunu hatırlamakta da fayda var. En ufak bir taşın çekilmesi bile tüm dengeyi bozarak kuleyi yıkabilir. Ve Türkiye-İsrail ilişkilerinde bu taş Filistin. Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun açıklamasından da anlaşıldığı gibi ikili ilişkiler Filistin’e, özelde de Gazze’ye bağlı. Özetle, Hamas’ın atacağı bir roket İsrail-Hamas ateşkesini sona erdireceği gibi Türkiye-İsrail ilişkilerini de patlatabilir.
İki ülke, diplomatik ilişkilerin kesildiği ancak üst düzey bazı görüşmelerin sürdüğü, savunma projeleri dursa da istihbarat işbirliğinin devam ettiği, turizm etkilense dahi ticaretin arttığı ve her iki tarafın da benimsemiş gözüktüğü ‘yeni bir normal’ durumu yaşıyor uzun süredir. Gazze çatışması süresince, Türkiye’deki antisemitizmin uç noktalarına varan açıklamalar karşısında İsrail genelde sessizliğini korusa da asıl tepki geçen haftalarda Washington’dan geldi.Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın güçlü Yahudi kuruluşu ADL (İftira ve İnkârla Mücadele Birliği) ile mektuplaşmasında ve ABD Başkanı Obama ile gerçekleştirdiği görüşmede altı çizilen ‘antisemitizm belası ile mücadele’ Türkiye’nin üstesinden öncelikle gelmesi gereken konu olarak önem teşkil edecek. Oldukça sıkıntılı bir süreçten geçen Türkiye-ABD ilişkileri için, Türkiye’nin ABD’nin bir diğer önemli müttefiki olan İsrail ile olan ilişkilerini de bir şekilde rayına oturtması gerekiyor.Orta Doğu’nun tepetaklak olmuş yönetimleri, yaşanan otorite boşluğunun İslam Devleti (İD) gibi Türkiye sınırına dayanmış devlet dışı aktörlerce doldurulmasının yarattığı tehlike, Türkiye ve İsrail’in ortak hareketini zorunlu kılıyor. Tüm dünya Ukrayna ve İD ile yatıp kalkarken aradan sıyrılan ve her şeye rağmen nükleer programında ilerleyen İran’ı da unutmamak gerek. Doğu Akdeniz’in önemli enerji oyuncusu olma şansını kaybetmek istemeyen Türkiye’nin buradaki yeni oyun kurucunun İsrail olduğunu kabul etmesi, İsrail’in de en düşük maliyetli seçenek olan Türkiye’den vazgeçememesi ilişkilerin düzeltilmesi için bir diğer önemli etken. Obama’nın açıkça vurguladığı gibi bunun ilk adımı Türkiye’deki antisemitizmin önüne geçmek.Birleşmiş Milletler toplantısına katılmak üzere New York'ta bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Council on Foreign Relations düşünce kuruluşundaki konuşmasında antisemitizm konusu üstünde özellikle durması, Türkiye’nin hiçbir zaman ırkçı ve antisemit olmadığını vurgulayıp, kendisinin antisemitizmi bir insanlık suçu olarak tanımlayan ilk liderlerden olduğunun altını çizmesi bu bakımdan oldukça önemli.
Öte yandan, Türkiye’de antisemitizm yok demekle yok olmuyor.Yaşanan onca acıya rağmen, Gazze fonu adı altında Yahudilere Varlık Vergisi benzeri zorunlu bir verginin getirilmesinin teklif edilebildiği, vitrinlere ‘Köpek Yahudiler giremez’ yazılabilen bir iklimde antisemitizm bir anda bitmez, bitemez. Ancak bu ‘bela’ ile savaşılırsa eskisi gibi inine çekilecek, bugünlerdeki gibi rahatça, pervasızca dile getirilemeyecek.Her iki ülkedeki olumsuz kamuoyu algısına rağmen ilişkilerde bir iyileşme yaşanması, Türkiye ve İsrail’in ortak stratejik çıkarları ve ABD’nin de baskısıyla beklenenden daha kısa bir sürede gerçekleşebilir. Hayal ya da mümkün değil demeden önce 30 Mart seçimleri öncesindeki havayı hatırlayın. Ödenecek tazminat miktarı telaffuz ediliyor, Erdoğan’ın Şubat ayında El Cezire’ye verdiği röportajın ardından Gazze ablukasında Türkiye’ye özel bir ayrıcalık yapılabileceği konuşuluyordu. İsrail, Gazze’de inşası süren Türk hastanesi için gerekli malzemelerin geçişine izin verince, geriye bir tek davalar kalmış gibi görünüyordu.Türkiye-İsrail ilişkilerinde bir iyileşme, en azından 30 Mart öncesindeki bu duruma tekrar gelinebilmesi, iki ülke liderinin bolca iç politika malzemesi yaptığı bu konuda gerçekçi bir çıkar muhasebesi yapmalarından sonra mümkün olabilir. Ancak Türkiye-İsrail ilişkilerinde Ortadoğu’nun bilinen kuralının geçerli olduğunu hatırlamakta da fayda var. En ufak bir taşın çekilmesi bile tüm dengeyi bozarak kuleyi yıkabilir. Ve Türkiye-İsrail ilişkilerinde bu taş Filistin. Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun açıklamasından da anlaşıldığı gibi ikili ilişkiler Filistin’e, özelde de Gazze’ye bağlı. Özetle, Hamas’ın atacağı bir roket İsrail-Hamas ateşkesini sona erdireceği gibi Türkiye-İsrail ilişkilerini de patlatabilir.
Karel Valansi - Radikal Blog 24 Eylül 2014
http://blog.radikal.com.tr/dunya/yeni-turkiyenin-israil-politikasi-nasil-olacak-73382
Yorumlar